Artecoaching – tam, gdzie trudno o słowa

Tam, gdzie brakuje słów jest przestrzeń dla sztuki

Artecoaching to dziedzina pracy z człowiekiem skierowana na jego rozwój osobisty. Łączy proces twórczy z coachingiem. Jest to forma pracy coachingowej, w której jako podstawowy sposób komunikacji wykorzystywane są media artystyczne. Środki wyrazu artystycznego pomagają podczas procesu coachingowego w pobudzeniu klienta do autoekspresji i refleksji. Ułatwiają wyrażanie myśli i uczuć trudnych do wyartykułowania, nazwania słowami. W artecoachingu staramy się pobudzić jak największą liczbę zmysłów po to, by wyrwać klienta z codziennych schematów.

Dzięki temu osoba korzystająca z artecoachingu łatwiej dochodzi do pełnego poznania i zrozumienia siebie. Już tak prosty zabieg, jak włączenie muzyki relaksacyjnej, która płynie w tle podczas rozmowy coachingowej może pomóc przenieść klienta ze strefy komfortu i uruchomić jego uśpione zasoby.

Osoba korzystająca z pomocy artecoacha nie musi posiadać doświadczenia ani umiejętności artystycznych. Artecoach nie ocenia ani wartości estetycznej ani diagnostycznej pracy klienta. Celem pracy artecoachingowej jest umożliwienie klientowi osiągnięcia upragnionej zmiany oraz zwiększenie satysfakcji z ogólnego poziomu funkcjonowania. W artecoachingu rozwiązywanie wewnętrznych konfliktów, pokonywanie barier i oporów zachodzi dzięki używaniu metafor. Kreatywny proces twórczy angażuje wszystkie ukryte i nieuświadomione zasoby do rozwoju interpersonalnego. To sprzyja zwiększaniu samoświadomości i osiągnięciu wglądu. Przy okazji, artecoaching pomaga w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie ze stresem, kreatywnego poszukiwania rozwiązań oraz podnoszeniu poczucia własnej wartości. W pracy z nastolatkami i osobami dorosłymi, szczególnie w artecoachingu grupowym, łatwiej osiągnąć trwałą zmianę zachowania, pozbyć się problemów z funkcjonowaniem w otoczeniu i usprawnić swoje kontakty z innymi. Osoby korzystające z artecoachingu wzmacniają swoje samopoczucie fizyczne, mentalne i emocjonalne.

Geneza artecoachingu

Korzeni artecoachingu trzeba szukać tam, gdzie początek mają coaching i arteterapia. Dzięki zachowanym ruinom znane są miejsca w Europie i na świecie, które już w czasach starożytnych powstawały po to, by człowiek mógł odpocząć, zrelaksować się, nawiązać kontakt z naturą i samym sobą. Już Hipokrates traktował człowieka holistycznie i w swojej pracy medycznej starał się leczyć ciało i duszę. Kontynuujący jego filozofię antyczni medycy wykorzystywali sztukę do uzdrawiania chorych. Malowidła i rzeźby zdobiące uzdrowiska, muzyka komponowana na potrzeby pacjentów odwiedzających antyczne gimnazjony i palesty, wszystko to dało początek arteterapii, a potem artecoachingowi, które wykorzystują sztukę do poprawiania dobrostanu człowieka.

Twórca psychoanalizy, Zygmunt Freud, rozumiał sztukę jako wyraz na wpół kontrolowanych pierwotnych procesów, dzięki którym do głosu dochodzą głęboko schowane pragnienia, uczucia i popędy. W czasach współczesnych Carl Gustaw Jung stał się najbardziej znanym spośród psychologów, którzy sięgali po malarstwo, rysunek i modelowanie, by ułatwić swoim pacjentom autoekspresję. Warto też odwołać się do obszaru doświadczenia kulturowego, który został wyodrębniony przez Donalda Winnicotta jako trzeci istotny aspekt obok obiektywnej wiedzy oraz subiektywnej fantazji.

Zarówno dorobek antycznych uzdrowicieli, jak i ich następców, wśród których znaleźli się między innymi psychologowie, dał początek arteterapii oraz coachingowi. Połączenie sposobów pracy w obu tych dziedzinach dało podstawy do powstania artecoachingu.

Dla kogo artecoaching?

Artecoaching powstał z myślą o osobach, które dążą do rozwoju osobistego, chcą się doskonalić w jakimś obszarze swojego życia, bądź znajdują się w trudnej sytuacji życiowej i chciałyby zrobić coś, co odmieni ich życie. Osobom, które tworzą wykorzystując media artystyczne towarzyszy refleksja nad procesem twórczym i jego efektem. Dzięki temu wzrasta samoświadomość, zrozumienie własnego działania oraz zdolność rozumienia innych. Artecoaching budzi nowe pokłady energii. Pozwala nabrać dystansu do bieżących spraw i odreagować stres, dzięki czemu łatwiej przychodzi klientowi znalezienie upragnionego rozwiązania. Udział w procesie artecoachingowym przynosi zwiększenie poczucia własnej wartości i kompetencji. Klient artecoachingu szybciej osiąga poczucie spełnienia, samoakceptacji i samorealizacji, co pozwala mu sprawniej osiągać założony cel. Dzięki procesowi artecoachingowemu klienci zwiększają radość życia, a przy okazji cieszą się z przyjemności, jaką daje tworzenie sztuki.

Narzędzia stosowane w artecoachingu

Narzędzia artecoachingu są połączeniem technik coachingowych i arteterapeutycznych, bazujących na wykorzystaniu dziedzin sztuki. Opis narzędzi standardowego coachingu znaleźć można w wielu miejscach, dlatego skupię się tutaj na metodach charakterystycznych dla artecoachingu. W większości, środki artystycznego wyrazu nie wymagają użycia słowa i pisma, dlatego są uniwersalnym językiem przekazu pozbawionym ograniczeń, jakie niesie język. To sprawia, że wykorzystanie w procesie coachingowym technik zaczerpniętych z arteterapii wprowadza osobę korzystającą z coachingu na zupełnie inny wymiar pracy nad osiągnięciem celu. Poniżej kilka słów na temat najczęściej stosowanych form ekspresji w artecoachingu.

Muzyka – wykorzystywana jest jako środek ekspresji, gdy klient sam śpiewa bądź gra na instrumencie, wyklaskuje czy wytupuje rytmy, które są odpowiedzią na zadane pytanie związane z aktualnym samopoczuciem klienta. Najczęściej muzyka pozwala wyrazić aktualnie przeżywane emocje. Można też wykorzystać muzykę jako tło w sesji coachingowej. Wówczas płynące w tle dźwięki muzyki ułatwiają dotarcie do emocji, pomagają się zrelaksować i sprawiają, że klient ma większą łatwość w skonfrontowaniu się z własnymi uczuciami.

Sztuki wizualne, plastyczne – takie jak rysunek, malarstwo, wycinanki, kolaże, lepienie z plasteliny lub innych mas plastycznych pomagają uwolnić się od barier i ograniczeń. Pozwalają na uruchomienie doznań kinestetycznych oraz poczucie większej swobody i przestrzeni. Jest najprostszym dla większości klientów sposobem zastąpienia słowa, a jednocześnie przewyższa język mówiony wtedy, gdy napotykamy opory i bariery trudne do nazwania słowami. Malowanie kojarzy się najczęściej z powrotem do dzieciństwa, dlatego też, poproszenie klienta coachingowego o narysowanie odpowiedzi na zadane pytanie, pozwala uruchomić ukryte od dawna pokłady energii oraz talenty, które zostały zapomniane w trakcie dorastania. Analizując nie tylko treść, ale i formę plastycznych wyrazów ekspresji, coach pomaga docierać klientowi do wniosków, do jakich znacznie trudniej byłoby dotrzeć bazując wyłącznie na treściach mówionych.

Literatura – najbardziej pozostająca w kontakcie z językiem mówionym i pisanym forma ekspresji. W artecoachingu klienci piszą bajki, wiersze i wierszyki, które pomagają spojrzeć na problem z dystansu i łatwiej dotrzeć do najbardziej satysfakcjonującego rozwiązania. Kontakt z literaturą pobudza wyobraźnię, daje szansę na tworzenie metafor, które w bezpieczny sposób pomagają ominąć opory pojawiające się na drodze klienta do celu.

Teatr – począwszy od odegrania scenek aż po ekspresję poprzez ruch. Najlepiej sprawdza się w doskonaleniu komunikacji interpersonalnych, choć zastosowanie może mieć także w innych obszarach rozwoju osobistego. Teatr pozwala w nierealnej rzeczywistości przepracować lęki, eksperymentować z zachowaniami, pośrednio wyrażać wszystko to, co wydaje się zagrażające w bezpośrednim przekazie.

Artecoaching dla odważnych

Porównując artecoaching do innych metod coachingowych można powiedzieć, że wyróżnia go kreatywność budowanych rozwiązań. Osoby pragnące skorzystać z coachingu mogą obawiać się współpracy z artecoachem ze względu na fakt, że sztuka jako taka i jej twórcy wciąż postrzegana jest jako coś elitarnego. Nic bardziej mylnego. Artecoaching pokazuje, że każdy może korzystać z wyjątkowego wpływu wszelkich form artystycznego wyrazu. W każdym z nas drzemie ukryty artysta, który tylko czeka na to, by pomagać nam w kreatywnym i konstruktywnym podejściu do codziennych problemów. Warto więc spróbować artecoachingu jako formy pomocy w poszukiwaniu rozwiązań, dążeniu do zmiany, samorozwoju lub samopoznaniu. Jeśli ten artykuł przekonał Cię, że warto skorzystać z artecoachingu, umów się ze mną na wstępną konsultację i przekonaj się, czy artecoaching jest dla Ciebie dobrym rozwiązaniem